O wspólnocie
Zmiana sytuacji społeczno-politycznej po 1989 r. postawiła przed polskim Kościołem nowe problemy, w tym konieczność przeorientowania modelu duszpasterstwa. Dotychczasowe tradycyjne duszpasterstwo parafialne, z uwagi na swą masowość, było skierowane do tzw. przeciętnego katolika. Nacisk systemu ograniczał społeczną aktywność i dlatego główną rolę w życiu eklezjalnym odgrywali księża, przy niewielkim zaangażowaniu laikatu. W efekcie cechą dominującą polskiego katolicyzmu stała się powierzchowność i bierność, co przełom roku 1989 obnażył bardzo wyraźnie.
W adhortacji Jana Pawła II Christifideles laici (nr 26), czytamy, że parafia jest wspólnotą eucharystyczną, wspólnotą wiary oraz wspólnotą organiczną, tzn. składa się z wyświęconych kapłanów i innych chrześcijan, i w której proboszcz, reprezentujący biskupa diecezji, jest hierarchicznym ogniwem łączącym z całym Kościołem partykularnym. Jednocześnie dodaje bardzo istotną specyfikę tej potrójnej wspólnoty: parafia ma stawać się wspólnotą wspólnot.